西藏自治区民族团结进步模范区创建条例

（2020年1月11日西藏自治区第十一届人民代表大会第三次会议通过）

目 录

第一章　总　　则

第二章　工作职责

第三章　社会协同

第四章　宣传教育

第五章　创建表彰

第六章　组织保障

第七章　法律责任

第八章　附　　则

第一章　总　则

第一条　为全面深入推进民族团结进步事业，巩固和发展平等团结互助和谐的社会主义民族关系，铸牢中华民族共同体意识，把西藏建成全国民族团结进步模范区，根据宪法以及《中华人民共和国民族区域自治法》等法律法规，结合自治区实际，制定本条例。

第二条　自治区行政区域内开展民族团结进步模范区创建工作，适用本条例。

第三条　西藏自古以来就是伟大祖国不可分割的一部分，各民族都是中华民族大家庭的重要成员。民族团结是各族人民的生命线，维护祖国统一、加强民族团结，旗帜鲜明反对分裂，是各族人民的共同责任和义务。

第四条　民族团结进步模范区创建，是推进民族团结进步事业的重要载体，是推进长足发展和长治久安的重要举措，是推进富裕民主文明和谐美丽社会主义现代化西藏建设的重要途径，是推进各族人民共建美好家园、共创美好未来、共享中华民族伟大复兴的光荣和梦想的重要保障。

第五条　民族团结进步模范区创建，坚持以习近平新时代中国特色社会主义思想为指导，坚持中国共产党的领导，坚持以人民为中心，坚持各民族一律平等，坚持走中国特色解决民族问题的正确道路，坚持和完善民族区域自治制度，坚持依法治理民族事务，坚持依法治藏、富民兴藏、长期建藏、凝聚人心、夯实基础的原则。

第六条　民族团结进步模范区创建，以“中华民族一家亲、同心共筑中国梦”为总目标，以共同团结奋斗、共同繁荣发展为主题，以铸牢中华民族共同体意识为主线，以社会主义核心价值观为引领，以加强各民族交往交流交融为根本途径，增强对伟大祖国、中华民族、中华文化、中国共产党、中国特色社会主义的认同，促进各民族和睦相处、和衷共济、和谐发展，充分展现中国精神、中国价值、中国力量。

第七条　民族团结进步模范区创建，实行党委统一领导、人大依法监督、政府全面负责、各部门密切配合、社会各界协同参与的工作机制，科学规划、统筹实施、模范引领、全面推进。

第二章　工作职责

第八条　自治区、地（市）、县（区）人民政府应当将民族团结进步模范区创建工作纳入国民经济和社会发展规划，融入经济建设、政治建设、文化建设、社会建设、生态文明建设全过程，统一部署，统筹实施。

第九条　自治区人民政府应当制定民族团结进步模范区创建规划，明确目标任务、指标体系、工作举措、保障措施、考核评比、表彰奖励等内容。

地（市）、县（区）人民政府应当根据民族团结进步模范区创建规划制定具体实施方案。

乡（民族乡、镇）人民政府、街道办事处应当做好民族团结进步模范区创建相关工作。

第十条　各级人民政府应当加快推进经济社会发展，加强基础设施建设，提升基本公共服务水平，加强生态环境保护，实施以“神圣国土守护者、幸福家园建设者”为主题的乡村振兴战略，实施促进人口较少民族发展、兴边富民行动、边境小康村等规划，保护和发展体现中华民族多元一体的历史文化名城名镇名村名街，加强爱国主义和民族团结进步教育基地建设。

第十一条　铸牢中华民族共同体意识，让中华文化始终是西藏各民族的情感依托、心灵归宿和精神家园，西藏各民族文化是中华文化不可分割的一部分的思想深深扎根在群众心中。

各级人民政府应当弘扬中华优秀传统文化、革命文化、社会主义先进文化，加强文化遗址、遗存的保护和合理利用，保护、传承和发展格萨尔、藏戏、藏医药、唐卡等民族优秀传统文化。搭建促进各民族沟通的文化桥梁，推动民族优秀传统文化和人才交流，促进各民族在文化上相互欣赏、相互借鉴。

第十二条　各级人民政府应当全面加强国家通用语言文字教育，推进双语教育事业不断发展，鼓励各民族相互学习语言文字。

第十三条　各级人民政府应当扶持发展民族贸易、民族手工业，培育民族品牌，推动民族特色产业发展，满足各族群众生产生活需求。

第十四条　各级人民政府应当加强民族体育基地和设施建设，挖掘、传承和推广民族传统体育项目，举办民族传统体育运动会，促进少数民族体育事业发展。

第十五条　各级人民政府应当做好军地民族团结进步模范创建工作，联合驻地解放军和武警部队开展国防教育和拥军优属拥政爱民活动，促进军民融合，巩固和发展坚如磐石的军政军民关系。

第十六条　县级以上人民政府民族事务部门负责本区域民族团结进步模范区创建的综合协调、服务指导、督促检查等具体工作。

其他国家机关、国有企事业单位等应当做好本单位、本系统民族团结进步模范创建工作。

第三章　社会协同

第十七条　工会、共青团、妇联、文联、工商联、社科联、科协、佛协、残联、红十字会等社会团体，应当结合各自特点和优势，开展民族团结进步模范创建工作。

第十八条　高等院校、科研院所、学术团体等教育科研机构应当加强民族团结进步理论、制度和实践的研究，为民族团结进步模范区创建工作提供理论支撑和实践指导。

第十九条　宗教团体、宗教院校、宗教活动场所应当坚持我国宗教中国化方向，将民族团结进步内容纳入规章制度，深入挖掘、阐释有利于民族团结、社会发展、时代进步要求的教义教规、宗教文化，引导不同宗教之间、同一宗教内部以及信教群众与不信教群众之间相互尊重、和睦相处、团结友善。

第二十条　鼓励各类企业将民族团结进步模范创建融入企业管理和文化建设，推进民族团结进步模范企业、模范班组建设，发挥吸纳各族群众就业的主渠道作用，促进公平就业、共同创业。

第二十一条　机场、车站、医院、银行、商场、宾馆、饭店、旅游景区、便民服务站等公共场所应当为各族群众提供平等服务，营造团结互助和谐的氛围。鼓励将民族团结进步相关内容纳入行业守则、规章制度。

第二十二条　公共场所、公用设施以及公共服务行业的招牌、广告、告示、标志牌等应当同时使用国家通用语言文字和当地通用的少数民族语言文字，公共服务行业应当设立双语服务窗口。

第二十三条　村（居）民委员会、社区应当加强民族团结进步模范创建工作，将民族团结进步内容纳入居民公约、村规民约，形成相互尊重、和谐相处、团结互助的邻里关系。

第二十四条　家庭成员之间应当以民族团结进步思想相互教育、相互影响、相互促进，发挥家庭在民族团结进步模范创建中的积极作用。

第四章　宣传教育

第二十五条　每年9月为自治区民族团结进步宣传活动月。

第二十六条　民族团结进步宣传教育，应当主要围绕以下几个方面：

（一）学习宣传贯彻落实习近平新时代中国特色社会主义思想，特别是习近平总书记关于民族工作和治边稳藏的重要论述；

（二）开展中华民族共同体意识教育，以中国历史特别是中华民族发展史、中华文化发展史、中国近现代史、中国革命史，中央政府与西藏地方关系史，西藏和平解放、民主改革、社会主义建设、改革开放史为主要内容，引导各族群众深刻认识中华民族多元一体格局，树立正确的祖国观、民族观、文化观、历史观、宗教观；

（三）开展社会主义核心价值观教育，弘扬以爱国主义为核心的民族精神和以改革创新为核心的时代精神，弘扬“老西藏精神”“两路精神”，宣传民族团结进步模范典型和先进事迹；

（四）开展中国特色社会主义和中国梦宣传教育，引导各族群众认识中国梦就是各民族的团结奋斗梦、繁荣发展梦，增强对伟大祖国、中华民族、中华文化、中国共产党、中国特色社会主义的认同；

（五）开展宪法以及有关法律法规和民族政策宣传教育，在全社会形成尊法学法守法用法的浓厚氛围；

（六）开展其他有关民族团结进步的宣传教育。

第二十七条　文化、新闻出版、广播电视、电影、网信等部门应当鼓励和支持弘扬民族团结进步精神的优秀文学、艺术作品、广播电视节目以及出版物的创作生产和宣传推广。

广播电视台、报刊出版单位、互联网信息服务提供者应当结合西藏百万农奴解放纪念日、民族团结进步宣传活动月以及其他重大节庆、民族传统节日等，广泛宣传民族团结进步精神和模范事迹。

第二十八条　教育行政部门应当巩固和发展民族团结进步教育成果，坚持将民族团结进步内容纳入学前教育、义务教育、中等教育、职业教育、高等教育的全过程，列入教育教学计划，推动党的民族理论、民族政策进教材、进课堂、进头脑。学校应当加强对教师队伍的民族团结进步教育培训，组织学生开展民族团结进步专题教育和实践活动。

各级党校（行政学院）、社会主义学院等干部教育机构应当将民族团结进步内容作为国家工作人员初任培训、任职培训的必修内容。

各类教育培训机构、教育基地、图书馆、博物馆、文化馆（站）、少年宫、纪念馆等应当将民族团结进步列入宣传教育内容。

第二十九条　旅游主管部门应当将民族团结进步教育纳入本部门及旅游行业培训，以正确的导向规范旅游市场、风景名胜文字说明和导游讲解，发挥旅游业在民族团结进步模范创建工作中的积极作用。

旅游景区应当采取影像视频、宣传栏、宣传册、广告标识等多种方式，将民族团结进步内容融入景点宣传，传播民族团结进步理念。

第三十条　宗教事务部门应当指导宗教团体、宗教院校、宗教活动场所对宗教教职人员进行民族团结进步思想、法律法规、民族宗教政策等宣传教育，自觉抵制境外宗教势力的渗透破坏。

第五章　创建表彰

第三十一条　各级人民政府应当推动民族团结进步创建活动进机关、进企业、进社区、进乡镇、进村居、进学校、进连队、进宗教活动场所等，组织开展模范地（市）、模范县（区）、模范乡镇（街道）、模范村居、模范社区、模范单位的创建和模范集体、模范个人的表彰。

第三十二条　民族团结进步模范地（市）、模范县（区）、模范乡镇（街道）、模范村居、模范社区，应当具备以下基本条件：

（一）旗帜鲜明反对分裂，坚决维护祖国统一，民族团结巩固，社会和谐稳定；

（二）全面落实党和国家民族政策、法律法规；

（三）健全民族团结进步模范创建工作组织机构，完善常态化体制机制；

（四）贯彻落实新发展理念，积极实施乡村振兴战略、兴边富民行动和城乡融合发展等政策措施，推动本区域经济社会高质量发展，各族群众收入持续快速增长、人民生活不断改善；

（五）健全基本公共服务体系，推进基本公共服务均等化、可及性；

（六）创新社会治理方式，推动建立互嵌式的社会结构和社区环境；

（七）及时化解、妥善处理涉及民族因素、宗教因素的矛盾和纠纷，全面提高依法治理民族事务的能力和水平；

（八）践行绿水青山就是金山银山的理念，加强生态环境保护，筑牢国家生态安全屏障；

（九）立足民族地区经济社会发展和文化建设实际，树立和突出各民族共享的具有鲜明中华文化特征的文化符号和中华民族视觉形象；

（十）挖掘、抢救、保护和传承民族优秀传统文化；

（十一）在推动民族团结进步模范创建工作中作出其他贡献。

第三十三条　民族团结进步模范单位，应当具备以下基本条件：

（一）旗帜鲜明反对分裂，坚决维护祖国统一，民族团结基础稳固、气氛浓厚；

（二）党和国家民族政策、法律法规全面落实；

（三）民族团结进步模范创建工作机制健全；

（四）推进中华民族共同体教育和实践行动富有成效；

（五）尊重各民族优秀传统文化、良好风俗习惯，尊重各族群众宗教信仰自由，保障各族群众的合法权益；

（六）制定政策或者开展相关工作时，充分考虑民族团结进步因素，推进本单位民族团结进步模范创建；

（七）及时化解、妥善处理涉及民族因素、宗教因素的矛盾和纠纷；

（八）在民族团结进步模范创建工作中作出其他贡献。

第三十四条　民族团结进步模范集体、模范个人，应当热爱祖国，拥护中国共产党的领导，拥护中国特色社会主义制度，认真执行党的民族政策，模范遵守国家的法律法规，立足岗位，勇于奉献，并且具备下列条件之一：

（一）在反对分裂，维护祖国统一和边防巩固，增进军民、警民团结方面作出突出贡献；

（二）在促进各民族交往交流交融、铸牢中华民族共同体意识方面作出突出贡献；

（三）在促进经济社会发展进程中作出突出贡献；

（四）在促进民族团结，维护社会稳定，巩固和发展平等团结互助和谐的社会主义民族关系方面作出突出贡献；

（五）在开展民族团结进步教育和创建工作，维护各族群众合法权益方面作出突出贡献；

（六）在对口援藏工作中推动经济社会发展、维护社会稳定，为群众办实事、办好事方面作出突出贡献；

（七）长期从事民族工作，为民族团结进步事业作出突出贡献；

（八）在促进安全生产、防灾减灾救灾、应急救援等应急管理工作，保护人民群众生命财产安全方面作出突出贡献；

（九）在民族团结进步模范创建工作中作出其他突出贡献。

第三十五条　自治区民族团结进步模范区创建表彰一般每三年举行一次。

第六章　组织保障

第三十六条　自治区成立民族团结进步模范区创建工作领导小组，在区党委领导下统筹推进创建工作，建立工作机制，明确职责分工，制定政策举措，协调解决重大问题。

第三十七条　自治区应当把懂不懂民族工作、会不会搞民族团结作为考察领导干部的重要内容，大力培养和选拔使用掌握党的民族理论政策、熟悉民族工作、践行民族团结的干部，完善干部人才培养选拔、挂职锻炼、交流任职机制。

第三十八条　自治区应当完善和落实领导干部联系各族各界代表人士工作机制，做好各族各界代表人士团结、教育、服务、引导工作，充分发挥各族各界代表人士在民族团结进步模范创建中的积极作用。

第三十九条　各级人民政府应当将民族团结进步模范区创建作为领导班子业绩考核的内容，纳入绩效考核体系，实行领导责任制和年度目标考核制。

上级人民政府应当对下级人民政府民族团结进步模范区创建工作进行绩效评估。

第四十条　县级以上人民政府应当将民族团结进步模范区创建经费列入本级财政预算。

对列为模范创建对象的，各级人民政府及其有关部门应当在政策、项目、资金等方面优先给予支持。

第四十一条　民族事务部门及相关部门应当建立健全民族工作方面重大突发事件预警、应急处置机制和预案，预防和化解各类影响民族团结的矛盾和纠纷。

各级行政机关和司法机关应当加强公共法律服务体系建设，完善人民调解、行政调解、司法调解联动工作体系和司法救助体系，畅通各族人民合法表达利益诉求渠道。

第四十二条　各级人民代表大会常务委员会应当开展对民族团结进步有关法律法规的执法检查，听取同级人民政府民族团结进步模范区创建工作报告，加强对民族团结进步模范区创建工作的监督。

第四十三条　任何组织和个人对民族团结进步模范区创建工作有向国家机关提出批评建议的权利，对国家机关及其工作人员在民族团结进步模范区创建工作中的违法失职行为有提出申诉、控告和检举的权利，对妨碍或者破坏民族团结进步的违法行为有制止和举报的权利。

第七章　法律责任

第四十四条　国家工作人员在民族团结进步模范区创建中滥用职权、玩忽职守、徇私舞弊的，依法给予处分；构成犯罪的，依法追究刑事责任。

第四十五条　国家机关、社会团体、企事业单位和其他社会组织有下列行为之一的，由其上级主管部门或者监察机关责令限期改正；逾期不改的，予以通报批评，同时追究主要负责人、直接责任人和相关人员的相应责任：

（一）未按照规定开展民族团结进步模范区创建工作，造成恶劣影响；

（二）未及时处理化解影响民族团结进步的矛盾和纠纷，造成严重后果；

（三）未履行本条例规定的其他职责。

第四十六条　任何组织和个人有下列行为之一的，由其所在单位、有关部门给予批评教育，责令改正；构成违反治安管理行为的，由公安机关依法给予治安管理处罚；构成犯罪的，依法追究刑事责任：

（一）散布有损民族团结进步的言论；

（二）制作、传播有损民族团结进步的信息；

（三）实施破坏民族团结、煽动民族分裂、影响社会稳定的行为；

（四）在反分裂斗争中立场不坚定、态度不坚决，有危害国家安全和祖国统一的行为。

第四十七条　违反本条例规定的行为，法律法规已有处罚规定的，从其规定。

第八章　附　则

第四十八条　本条例自2020年5月1日起施行。

བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་ཁུལ་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་རྒྱུའི་སྲོལ་ཡིག

（2020ལོའི་སྤྱི་ཟླ་1པོའི་ཚེས་11ཉིན་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་སྐབས་བཅུ་གཅིག་པའི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་གསུམ་པའི་ཐོག་གྲོས་འཆམ་

བྱུང་བ）

དཀར་ཆག

ལེའུ་དང་པོ།  སྤྱིའི་རྩ་དོན།

ལེའུ་གཉིས་པ། ལས་ཀའི་འགན་འཁྲི།

 ལེའུ་གསུམ་པ། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་མཉམ་ལས།

ལེའུ་བཞི་པ།  དྲིལ་བསྒྲགས་སློབ་གསོ།

ལེའུ་ལྔ་པ།  འཛུགས་གཏོད་དང་གཟེངས་བསྟོད།

ལེའུ་དྲུག་པ།  རྩ་འཛུགས་ཀྱི་འགན་སྲུང་།

ལེའུ་བདུན་པ།  བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་འགན་འཁྲི།

 ལེའུ་བརྒྱད་པ། ཞར་བྱུང་།

ལེའུ་དང་པོ།  སྤྱིའི་རྩ་དོན།

དོན་ཚན་དང་པོ།  མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་བྱ་གཞག་ལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྐུལ་འདེད་གཏིང་ཟབ་གཏོང་བ་དང་།  འདྲ་མཉམ་དང་།  མཐུན་སྒྲིལ།   རོགས་རེས།  ཞི་མཐུན་བཅས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་མི་རིགས་འབྲེལ་བ་སྲ་བརྟན་དང་གོང་འཕེལ་གཏོང་བ།  ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་གཅིག་མཐུན་འདུས་གྲུབ་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ཟབ་ཏུ་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ཏེ། བོད་ལྗོངས་འདི་ཉིད་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་ཁུལ་དུ་བསྐྲུན་ཐུབ་པ་བྱེད་ཆེད།  རྩ་ཁྲིམས་དང་དེ་བཞིན《ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་  བཅའ་ཁྲིམས》སོགས་བཅའ་ཁྲིམས་དང་ཁྲིམས་སྲོལ་གཞིར་བཟུང་།  རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་དོན་དངོས་དང་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་སྲོལ་ཡིག་འདི་བཟོས་པ་ཡིན།

དོན་ཚན་གཉིས་པ།  རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་ས་ཁོངས་ནང་དུ་མི་རིགས་མཐུན་ སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་ཁུལ་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་རྒྱུའི་ལས་དོན་སྤེལ་བར་སྲོལ་ཡིག་འདི་སྤྱད་ན་འཐུས།

དོན་ཚན་གསུམ་པ།  བོད་འདི་ཉིད་གནའ་སྔ་མོ་ནས་བཟུང་རླབས་ཆེན་མེས་རྒྱལ་གྱི་ཁ་ བྲལ་དུ་མི་རུང་བའི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཡིན་ཞིང་།  མི་རིགས་ཁག་ཚང་མ་ནི་ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཁྱིམ་ཚང་ཆེན་མོའི་ནང་གི་ཁོངས་མི་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན།  མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ནི་མི་རིགས་ཁག་གི་མི་དམངས་ཀྱི་སྲོག་རྩ་ལྟ་བུ་ཡིན་།  མེས་རྒྱལ་གོང་བུ་གཅིག་གྱུར་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་རྒྱུ་དང་།  མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་རྒྱུ།  དར་ཆ་གསལ་སྟོན་གྱིས་ཁ་ཕྲལ་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱེད་རྒྱུ་བཅས་ནི་མི་རིགས་ཁག་གི་མི་དམངས་ཚོའི་ཐུན་མོང་གི་འགན་འཁྲི་དང་འོས་འགན་ཞིག་ཡིན།

 དོན་ཚན་བཞི་པ།  མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་ཁུལ་འཛུགས་གཏོད་  བྱེད་རྒྱུ་ནི་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་བྱ་གཞག་ལ་སྐུལ་སྤེལ་གཏོང་བའི་གལ་ཆེའི་གཞི་རྟེན་ཞིག་དང་།  འཕེལ་རྒྱས་མྱུར་པོ་དང་ཡུན་རིང་བདེ་འཁོད་ཡོང་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་གལ་ ཆེའི་བྱ་ཐབས་ཤིག འབྱོར་ཕྱུག་དང་།  དམངས་གཙོ།  ཤེས་དཔལ།  ཞི་མཐུན།  མཛེས་སྡུག་བཅས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་དེང་རབས་ཅན་གྱི་བོད་ལྗོངས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པའི་གལ་ཆེའི་ཐབས་ལམ་ཞིག མི་རིགས་ཁག་གི་མི་དམངས་ཀྱིས་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་ཁྱིམ་གཞིས་མཉམ་ སྐྲུན་དང་།  མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་མ་འོངས་མཉམ་གཏོད།  ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་རླབས་ཆེན་བསྐྱར་དར་གྱི་གཟི་བརྗིད་དང་ཕུགས་འདུན་མཉམ་སྤྱོད་བཅས་བྱེད་པའི་གལ་ཆེའི་འགན་སྲུང་ཞིག་བཅས་ཡིན།   

དོན་ཚན་ལྔ་པ།  མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་ཁུལ་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་ པར། ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་དུས་རབས་གསར་པའི་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་དགོངས་པ་མཛུབ་ཁྲིད་དུ་བྱེད་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས་པ་དང་།  ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་གི་ འགོ་ཁྲིད་མཐའ་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས་པ། མི་དམངས་ལྟེ་བར་འཛིན་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས་པ།  མི་རིགས་ཁག་ཚང་མ་འདྲ་མཉམ་ཡོང་བ་བྱེད་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས་པ།  ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་མི་རིགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་བྱེད་པའི་ཡང་དག་གི་འགྲོ་ལམ་ཐོག་བསྐྱོད་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས་པ།  མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་མཐའ་འཁྱོངས་དང་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་དགོས་པ།  ཁྲིམས་ལྟར་མི་རིགས་ཀྱི་ལས་དོན་བཅོས་སྐྱོང་བྱེད་རྒྱུ་མཐའ་ འཁྱོངས་བྱེད་དགོས་པ།  དེ་བཞིན་ཁྲིམས་བཞིན་བོད་སྐྱོང་དང་།  དམངས་ཕྱུག་བོད་དར།  ཡུན་རིང་བོད་སྐྲུན།  མི་སེམས་གཅིག་སྒྲིལ།  རྨང་གཞི་བརྟན་གཏོང་བཅས་ཀྱི་རྩ་དོན་མཐའ་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས།

དོན་ཚན་དྲུག་པ།  མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་ཁུལ་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་པར"ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཁྱིམ་ཚང་གཅིག ཀྲུང་གོའི་ཕུགས་འདུན་མཉམ་དུ་གཏོད"ཅེས་པ་དེ་སྤྱིའི་དམིགས་ཚད་དུ་འཛིན་པ་དང་།  ཐུན་མོང་ཐོག་མཐུན་སྒྲིལ་འབད་འཐབ་དང་ཐུན་མོང་ཐོག་དར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་ཡོང་བ་བྱེད་རྒྱུ་དེ་བརྗོད་དོན་གཙོ་བོར་བྱེད་པ།  ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་གཅིག་མཐུན་ འདུས་གྲུབ་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ཟབ་ཏུ་གཏོང་རྒྱུ་དེ་གཙོ་རྐང་དུ་བྱེད་པ།  སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ལྟེ་བའི་རིན་ཐང་ལྟ་བ་དེ་ཁྲིད་སྟོན་དུ་བྱེད་པ།  མི་རིགས་ཁག་དབར་ཕན་ཚུན་འགྲོ་འོང་དང་།  སྤེལ་རེས།  མཉམ་འདྲེས་བཅས་བྱེད་པར་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་རྒྱུ་དེ་རྩ་བའི་ཐབས་ལམ་དུ་བྱེད་པ་བཅས་བྱས་ནས་རླབས་ཆེན་མེས་རྒྱལ་དང་།  ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས།  ཀྲུང་ཧྭ་ཡི་རིག་གནས།  ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་།  ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་བཅས་ལ་མོས་པ་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་སྟེ།   མི་རིགས་ཁག་དབར་འཆམ་མཐུན་མཉམ་གནས་དང་།  ཕྱར་བ་གྲུ་འདེགས།  ཞི་མཐུན་གོང་འཕེལ་བཅས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཐོག ཀྲུང་གོའི་སྙིང་སྟོབས་དང་།    ཀྲུང་གོའི་རིན་ཐང་། ཀྲུང་གོའི་སྟོབས་ཤུགས་བཅས་གང་ལེགས་མངོན་པར་བྱེད་དགོས།

 དོན་ཚན་བདུན་པ།  མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་ཁུལ་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་པར། ཏང་ཨུད་ཀྱིས་གཅིག་གྱུར་འགོ་ཁྲིད་བྱེད་པ་དང་།  མི་དམངས་འཐུས་ཚོགས་ཀྱིས་ཁྲིམས་ལྟར་ལྟ་སྐུལ་བྱེད་པ།  སྲིད་གཞུང་གིས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་འགན་འཁུར་བ།  སྡེ་ཚན་ཁག་གིས་   གཞོགས་འདེགས་དམ་ཟབ་བྱེད་པ།  སྤྱི་ཚོགས་ཕྱོགས་ཁག་གིས་མཉམ་དུ་ཐེ་ཞུགས་བྱེད་པ་བཅས་ཀྱི་ལས་ཀའི་ལམ་སྲོལ་ལག་བསྟར་བྱས་ནས་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་འཆར་འགོད་དང་།  གཅིག་གྱུར་ལག་བསྟར།  དཔེ་བཟང་སྣེ་ཁྲིད།  ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྐུལ་སྤེལ་གཏོང་བ་བཅས་བྱེད་དགོས།  

ལེའུ་གཉིས་པ། ལས་ཀའི་འགན་འཁྲི།

དོན་ཚན་བརྒྱད་པ།  རང་སྐྱོང་ལྗོངས་དང་།  ས་གནས(གྲོང་ཁྱེར)རྫོང་(ཆུས)བཅས་ཀྱི་མི་ དམངས་སྲིད་གཞུང་གིས་ངེས་པར་དུ་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་ཁུལ་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་པའི་ལས་དོན་དེ་རྒྱལ་དམངས་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འཆར་འགོད་ནང་བཅུག་ཐོག དཔལ་འབྱོར་འཛུགས་སྐྲུན་དང་།    ཆབ་སྲིད་ལེགས་སྐྱོང་། རིག་གནས་ དར་སྤེལ།  སྤྱི་ཚོགས་འཛུགས་སྐྲུན།  སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྱོང་བཅས་བྱེད་པའི་བརྒྱུད་རིམ་ཧྲིལ་པོའི་ནང་ཁྱབ་པ་བྱས་ཏེ། གཅིག་གྱུར་འཆར་འགོད་དང་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས།

  དོན་ཚན་དགུ་པ།  རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གིས་ངེས་པར་དུ་མི་རིགས་ མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་ཁུལ་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་རྒྱུའི་འཆར་འགོད་བཟོས་ནས་དམིགས་འབེན་ལས་འགན་དང་།  དམིགས་ཚད་མ་ལག  ལས་ཀའི་བྱ་ཐབས།  འགན་སྲུང་བྱ་ཐབས།  དེ་བཞིན་དཔྱད་ཞིབ་དཔྱད་བསྡུར་དང་གཟེངས་བསྟོད་བྱ་དགའ་སོགས་ཀྱི་ནང་དོན་ཁ་གསལ་བཟོ་དགོས།

ས་གནས（གྲོང་ཁྱེར）དང་རྫོང་（ཆུས）མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གིས་ངེས་པར་དུ་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་ཁུལ་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་པའི་འཆར་འགོད་ལ་གཞིགས་ནས་ཞིབ་ཕྲའི་ལག་བསྟར་ཇུས་གཞི་བཟོ་དགོས།

ཤང་（མི་རིགས་ཤང་དང་གྲོང་རྡལ）མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་དང་ཁྲོམ་གཞུང་དོན་གཅོད་ཁང་གིས་ངེས་པར་དུ་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་ཁུལ་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་རྒྱུའི་འབྲེལ་ཡོད་ལས་དོན་ཡག་པོ་སྒྲུབ་དགོས།

དོན་ཚན་བཅུ་པ།  རིམ་ཁག་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གིས་ངེས་པར་དུ་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་གོང་འཕེལ་འགྲོ་བར་སྐུལ་འདེད་གང་མགྱོགས་བཏང་སྟེ།  རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་ནས་གཞི་རྩའི་སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུའི་ཆུ་ཚད་མཐོ་རུ་གཏོང་དགོས་པ་དང་།  སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་སྟེ"བླ་ན་མེད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་ས་ཆས་སྲུང་མཁན་དང་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་ཁྱིམ་གཞིས་སྐྲུན་མཁན་ཞིག"བྱེད་རྒྱུ་བརྗོད་དོན་གཙོ་བོར་བྱེད་པའི་གྲོང་གསེབ་དར་རྒྱས་གཏོང་བའི་འཐབ་ཇུས་ལག་བསྟར་བྱེད་པ་དང་།  མི་འབོར་ཅུང་ཉུང་བའི་མི་རིགས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུ་དང་།  མཐའ་དར་དམངས་ཕྱུག་གི་ལས་འགུལ་སྤེལ་རྒྱུ།  མཐའ་མཚམས་འབྱོར་འབྲིང་གྲོང་ཚོ་སོགས་ཀྱི་འཆར་འགོད་བཟོ་རྒྱུ་སླ་བཅས་ལ་སྐུལ་སྤེལ་གཏོང་བ།  ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཀྱི་སྣ་མང་གཞི་གཅིག་གི་ལོ་རྒྱུས་དང་རིག་གནས་མངོན་ཐུབ་པའི་གྲགས་ཅན་གྲོང་ཁྱེར།  གྲགས་ཅན་གྲོང་རྡལ།  གྲགས་ཅན་གྲོང་ཚོ། གྲགས་ཅན་ཁྲོམ་གཞུང་ བཅས་སྲུང་སྐྱོང་དང་འཕེལ་རྒྱས་བཏང་སྟེ།  རྒྱལ་གཅེས་རིང་ལུགས་དང་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་སློབའི་གསོའི་རྟེན་གཞི་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་པ་བཅས་བྱེད་དགོས།     

དོན་ཚན་བཅུ་གཅིག་པ།  ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་གཅིག་མཐུན་འདུས་གྲུབ་ཀྱི་འདུ་ཤེས་བརྟན་དུ་བཏང་ནས་ཀྲུང་ཧྭ་ཡི་རིག་གནས་དེ་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་བོད་ཀྱི་མི་རིགས་ཁག་གི་བརྩེ་སེམས་འཆང་ས་དང་།  སེམས་ཀྱི་བརྟེན་ས། བསམ་པའི་ཁྱིམ་གཞིས་བཅས་ཡིན་པ་དང་། བོད་ཀྱི་ མི་རིགས་ཁག་གི་རིག་གནས་ནི་ཀྲུང་ཧྭ་ཡི་རིག་གནས་ཀྱི་ཁ་བྲལ་དུ་མི་རུང་བའི་ཆ་ཤས་ཞིག་ཡིན་ པའི་བསམ་བློ་དེ་མང་ཚོགས་ཀྱི་སེམས་ནང་བརྟན་པོར་ཟུག་ཐུབ་པ་བྱེད་དགོས། རིམ་ཁག་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གིས་ངེས་པར་དུ་ཀྲུང་ཧྭ་ཡི་ཕུལ་བྱུང་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་དང་།  གསར་བརྗེའི་རིག་གནས།  སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྔོན་ཐོན་རིག་གནས་བཅས་དར་སྤེལ་གཏོང་དགོས་པ་དང་།  རིག་གནས་ཀྱི་གནའ་ཤུལ་དང་ཤུལ་བཞག་སྲུང་སྐྱོབ་དང་བེད་སྤྱོད་ལུགས་མཐུན་བྱེད་ རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་དགོས།  གླིང་སྒྲུང་དང་།  ལྷ་མོའི་འཁྲབ་གཞུང་།  བོད་ལུགས་གསོ་རིག    ཐང་ག་སོགས་མི་རིགས་ཀྱི་ཕུལ་བྱུང་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པ་དང་། རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་པ།  འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བ་བཅས་བྱེད་དགོས།   མི་རིགས་ཁག་དབར་ཕན་ཚུན་སྤེལ་རེས་བྱེད་པའི་རིག་གནས་ཀྱི་འབྲེལ་ཟམ་བཙུགས་ཏེ།  མི་རིགས་ཀྱི་ཕུལ་བྱུང་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་དང་ཤེས་ལྡན་པ་སྤེལ་རེས་བྱེད་རྒྱུར་སྐུལ་སྤེལ་གཏོང་དགོས་པ་དང་།  མི་རིགས་ཁག་གིས་རིག་གནས་ཐད་ཕན་ ཚུན་མྱོང་རོལ་དང་ཕན་ཚུན་དཔྱད་གཞི་འཛིན་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས།

དོན་ཚན་བཅུ་གཉིས་པ།  རིམ་ཁག་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གིས་ངེས་པར་དུ་ཕྱོགས་    ཡོངས་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྤྱི་སྤྱོད་སྐད་ཡིག་གི་སློབ་གསོ་སྤེལ་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་སྟེ། སྐད་གཉིས་སློབ་གསོའི་བྱ་གཞག་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་གོང་འཕེལ་གཏོང་བར་སྐུལ་སྤེལ་དང་མི་རིགས་ཁག་དབར་ཕན་ཚུན་སྐད་ཡིག་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་རྒྱུར་སྐུལ་མ་གཏོང་དགོས།  

དོན་ཚན་བཅུ་གསུམ་པ། རིམ་ཁག་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གིས་ངེས་པར་དུ་མི་རིགས་ཀྱི་ཚོང་དོན་དང་མི་རིགས་ཀྱི་ལག་ཤེས་བཟོ་ལས་གོང་འཕེལ་གཏོང་རྒྱུར་རོགས་སྐྱོར་བྱས་ཏེ་མི་རིགས་ཀྱི་སྤུས་རྟགས་གཏོད་དགོས་པ་དང་མི་རིགས་ཀྱི་ཁྱད་ལྡན་ཐོན་ལས་གོང་འཕེལ་གཏོང་རྒྱུར་སྐུལ་ སྤེལ་བཏང་སྟེ་མི་རིགས་ཁག་གི་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་དང་འཚོ་བའི་དགོས་མཁོ་སྐོང་ཐུབ་པ་བྱེད་དགོས།

དོན་ཚན་བཅུ་བཞི་པ།  རིམ་ཁག་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གིས་ངེས་པར་དུ་མི་རིགས་ཀྱི་ ལུས་རྩལ་རྟེན་གཞི་དང་སྒྲིག་བཀོད་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་ནས་མི་རིགས་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་ལུས་རྩལ་རྣམ་གྲངས་སྔོག་འདོན་དང་།  རྒྱུན་འཛིན།  ཁྱབ་གདལ་བཅས་གཏོང་བ་དང་། མི་རིགས་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་ལུས་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་སྤེལ་ནས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ལུས་རྩལ་བྱ་གཞག་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས།

དོན་ཚན་བཅོ་ལྔ་པ།  རིམ་ཁག་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གིས་ངེས་པར་དུ་དམག་དཔུང་  དང་ས་གནས་ཀྱི་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་རྒྱུའི་ལས་དོན་ཡག་པོ་སྒྲུབ་དགོས་ཤིང་།  བཅའ་སྡོད་བཅིངས་འགྲོལ་དམག་དང་དྲག་ཆས་ཉེན་རྟོག་དཔུང་སྡེས་མཉམ་འབྲེལ་ཐོག་རྒྱལ་སྲུང་སློབ་གསོ་དང་།  དམག་བཀུར་ཁྱིམ་སྐྱོང་། སྲིད་བཀུར་དམངས་གཅེས་བཅས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་རྒྱུ་དང་སྦྲགས།  དམག་དམངས་མཉམ་འདྲེས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས་དམག་སྲིད་དང་དམག་དམངས་དབར་གྱི་འགྱུར་མེད་ཀྱི་འབྲེལ་བ་སྲ་བརྟན་དང་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་དགོས།

དོན་ཚན་བཅུ་དྲུག་པ།  རྫོང་རིམ་ཡན་གྱི་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་མི་རིགས་ལས་དོན་སྡེ་ ཚན་གྱིས་ས་ཁོངས་དེ་གའི་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་ཁུལ་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་པར་ཕྱོགས་བསྡུས་མཐུན་སྦྱོར་དང་།  ཞབས་ཞུ་མཛུབ་ཁྲིད། སྐུལ་འདེད་ཞིབ་བཤེར་སོགས་བྱེད་ རྒྱུའི་ཞིབ་ཕྲའི་ལས་ཀའི་འགན་འཁུར་དགོས།  

རྒྱལ་ཁབ་ལས་ཁུངས་དང་།  གཞུང་ཁོངས་ཁེ་ལས།  བྱ་གཞག་ཚན་པ་གཞན་དག་སོགས་ཀྱིས་ངེས་པར་དུ་ཚན་པ་དེ་ག་དང་ཁོངས་གཏོགས་དེ་གའི་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་རྒྱུའི་ལས་དོན་ཡག་པོ་སྒྲུབ་དགོས།

ལེའུ་གསུམ་པ། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་མཉམ་ལས།

དོན་ཚན་བཅུ་བདུན་པ། བཟོ་ཚོགས་དང་།  གུང་གཞོན་སྡེ་ཚོགས། བུད་མེད་མཉམ་འབྲེལ་ལྷན་ཚོགས།  རིག་རྩལ་ལྷན་ཚོགས།  བཟོ་ཚོང་མཉམ་འབྲེལ་ལྷན་ཚོགས།  སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག་ལྷན་ཚོགས།  ཚན་རིག་མཐུན་ཚོགས།  ནང་བསྟན་མཐུན་ཚོགས།  དབང་སྐྱོན་ལྷན་ཚོགས།  རྒྱ་གྲམ་དམར་པོའི་ཚོགས་པ་སོགས་སྤྱི་ཚོགས་ཚོགས་པ་ཁག་གིས་ངེས་པར་དུ་རང་སོ་སོའི་ཁྱད་ཆོས་དང་དགེ་མཚན་ཟུང་འབྲེལ་བྱས་ནས་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་རྒྱུའི་ལས་དོན་སྤེལ་དགོས།  

དོན་ཚན་བཅོ་བརྒྱད་པ།  མཐོ་རིམ་སློབ་གླིང་དང་། ཚན་ཞིབ་ཁང་།  རིག་གཞུང་ཚོགས་པ་སོགས་སློབ་གསོ་དང་ཚན་ཞིབ་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ངེས་པར་དུ་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་ རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་དང་།  ལམ་ལུགས།  ལག་ལེན་བཅས་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་རྒྱུར་ཤུགས་  སྣོན་བརྒྱབ་སྟེ།  མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་ཁུལ་འཛུགས་གཏོད་ཀྱི་ལས་དོན་ལ་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་ཐོག་ནས་འདེགས་སྐྱོར་དང་ལག་ལེན་དངོས་ཀྱི་ཐོག་ནས་མཛུབ་ཁྲིད་བྱེད་དགོས།

དོན་ཚན་བཅུ་དགུ་པ།  ཆོས་ལུགས་ཚོགས་པ་དང་།  ཆོས་ལུགས་སློབ་གླིང་།  ཆོས་ལུགས་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་གནས་བཅས་ཀྱིས་ངེས་པར་དུ་རང་རྒྱལ་གྱི་ཆོས་ལུགས་ཀྲུང་གོ་ཅན་དུ་འགྱུར་བའི་ཁ་ཕྱོགས་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ནས་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་ནང་དོན་ཁག་སྒྲིག་སྲོལ་ལམ་ལུགས་ནང་བཅུག་ཐོག མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་དང་།  སྤྱི་ཚོགས་གོང་འཕེལ།  དུས་རབས་ཡར་ཐོན་བཅས་ལ་ཕན་ཐོགས་ཡོད་པའི་བླང་བྱར་དམིགས་ནས་བསྟན་དོན་འདུལ་ཁྲིམས་དང་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་རིག་གནས་སྔོག་འདོན་དང་འཆད་འགྲེལ་གཏིང་ཟབ་བྱས་ཏེ། ཆོས་ལུགས་མི་འདྲ་བའི་དབར་ དང་ཆོས་ལུགས་ནང་ཁུལ།  དེ་བཞིན་དད་ལྡན་མང་ཚོགས་དང་ཆོས་ལ་དད་པ་མེད་པའི་མང་ཚོགས་དབར་ཕན་ཚུན་བརྩི་འཇོག་དང་།  ཞི་མཐུན་མཉམ་གནས།  མཐུན་སྒྲིལ་མཛའ་མཐུན་བཅས་ཡོང་བར་ཁྲིད་སྟོན་བྱེད་དགོས།

དོན་ཚན་ཉི་ཤུ་པ། རིགས་ཁག་གི་ཁེ་ལས་ཀྱིས་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ཁེ་ལས་ཀྱི་དོ་དམ་དང་རིག་གནས་འཛུགས་སྤེལ་ཁྲོད་མཉམ་འདྲེས་ཐུབ་པ་བྱེད་རྒྱུར་སྐུལ་མ་བཏང་ནས།  མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་ཁེ་ལས་དང་དཔེ་ བཟང་ཚོགས་ཆུང་འཛུགས་སྐྱོང་བྱེད་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས་པ་དང་ མི་རིགས་ཁག་གི་མང་ཚོགས་རྣམས་ལས་ཀར་འཇུག་པའི་ཐབས་ལམ་གཙོ་བོའི་ནུས་པ་འདོན་སྤེལ་གང་ལེགས་བྱས་ནས་དྲང་གཞག་ངང་ལས་ཞུགས་དང་ཐུན་མོང་ཐོག་བྱ་གཞག་གཏོད་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས།

དོན་ཚན་ཉེར་གཅིག་པ། གནམ་ཐང་དང་།  འཁོར་རིགས་འབབ་ཚུགས། སྨན་ཁང་།    དངུལ་ཁང་།  ཚོང་ཁང་།  མགྲོན་ཁང་། ཟ་ཁང་།  ཡུལ་སྐོར་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ།  དམངས་ཕན་  ཞབས་ཞུའི་་ས་ཚིགས་སོགས་སྤྱི་པའི་འདུ་གནས་ཀྱིས་ངེས་པར་དུ་མི་རིགས་ཁག་གི་མང་ཚོགས་ལ་འདྲ་མཉམ་ཞབས་ཞུ་བསྒྲུབས་ནས་མཐུན་སྒྲིལ་དང་།  རོགས་རེས།  ཞི་མཐུན་བཅས་ཀྱི་རྣམ་པ་གཏོད་དགོས།  ལས་རིགས་ཀྱི་བསྲུང་བྱ་དང་སྒྲིག་སྲོལ་ལམ་ལུགས་ནང་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་འབྲེལ་ཡོད་ནང་དོན་འཇུག་རྒྱུའི་སྐུལ་མ་གཏོང་དགོས།

དོན་ཚན་ཉེར་གཉིས་པ། སྤྱི་པའི་འདུ་གནས་དང་།  སྤྱི་སྤྱོད་སྒྲིག་བཀོད།  དེ་བཞིན་སྤྱི་ པའི་ཞབས་ཞུའི་ལས་རིགས་བཅས་ཀྱི་སྒོ་བྱང་དང་།  བརྡ་ཁྱབ།  གསལ་བསྒྲགས།  མཚོན་རྟགས་ཡིག་བྱང་སོགས་ལ་ངེས་པར་དུ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྤྱི་སྤྱོད་སྐད་ཡིག་དང་ས་ཁུལ་དེ་གའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་སྤྱི་སྤྱོད་སྐད་ཡིག་མཉམ་དུ་བེད་སྤྱོད་གཏོང་དགོས་པ་དང་སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུའི་ལས་རིགས་ཀྱིས་ངེས་པར་དུ་སྐད་གཉིས་ཞབས་ཞུའི་སྐར་ཁུང་འཛུགས་དགོས།

དོན་ཚན་ཉེར་གསུམ་པ།  གྲོང་（ཡུལ）མི་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་དང་སྡེ་ཁུལ་གྱིས་ངེས་པར་དུ་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་ཀྱི་དཔེ་བཟང་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་པའི་ལས་དོན་སྤེལ་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་སྟེ།  མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་ནང་དོན་དེ་གྲོང་མིའི་སྤྱི་ཆིངས་དང་གྲོང་སྲོལ་ དམངས་ཆིངས་ནང་བཅུག་ནས་ཕན་ཚུན་བརྩི་འཇོག་དང་།  ཞི་མཐུན་མཉམ་གནས།  མཐུན་སྒྲིལ་རོགས་རེས་བཅས་བྱེད་པའི་ཁྱིམ་མཚེས་ལྟ་བུའི་འབྲེལ་བ་ཆགས་པ་བྱེད་དགོས།

དོན་ཚན་ཉེར་བཞི་པ། ཁྱིམ་ཚང་གི་ཁོངས་མིའི་དབར་ངེས་པར་དུ་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་བསམ་བློའི་ཐོག་ནས་ཕན་ཚུན་སློབ་གསོ་དང་།  ཕན་ཚུན་ཤུགས་རྐྱེན།  ཕན་ཚུན་སྐུལ་སྤེལ་བཅས་གཏོང་དགོས་པ་དང་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་པའི་ནང་ཁྱིམ་ཚང་གི་དགེ་མཚན་ལྡན་པའི་ནུས་པ་འདོན་སྤེལ་བྱེད་དགོས།

ལེའུ་བཞི་པ།  དྲིལ་བསྒྲགས་སློབ་གསོ།

དོན་ཚན་ཉེར་ལྔ་པ། ལོ་རེའི་ཟླ་9པ་ནི་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དྲིལ་བསྒྲགས་བྱེད་སྒོའི་ཟླ་བ་ཡིན།

དོན་ཚན་ཉེར་དྲུག་པ།  མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དྲིལ་བསྒྲགས་སློབ་གསོ་  སྤེལ་བར་ངེས་པར་དུ་གཙོ་བོ་གཤམ་གསལ་ནང་དོན་ཁག་ལ་དམིགས་དགོས་པ་སྟེ།  

（གཅིག）ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་དུས་རབས་གསར་པའི་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་  རིང་ལུགས་ཀྱི་དགོངས་པ་དང་ལྷག་པར་དུ་མི་རིགས་ལས་དོན་དང་མཐའ་སྐྱོང་བོད་བརྟན་སྐོར་གྱི་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་གལ་ཆེའི་རྣམ་བཤད་སློབ་སྦྱོང་དང་།  དྲིལ་བསྒྲགས།  ལག་བསྟར་  དོན་འཁྱོལ་བཅས་བྱེད་དགོས།  

（གཉིས）ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་གཅིག་མཐུན་འདུས་གྲུབ་ཀྱི་འདུ་ཤེས་སློབ་གསོ་སྤེལ་ཏེ།  ཀྲུང་གོའི་ལོ་རྒྱུས་དང་ལྷག་པར་དུ་ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས།  ཀྲུང་ཧྭ་རིག་གནས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས།  ཀྲུང་གོའི་ཉེ་རབས་དང་དེང་རབས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས།  ཀྲུང་གོའི་གསར་བརྗེའི་ལོ་རྒྱུས།  དེ་བཞིན་ཀྲུང་དབྱང་སྲིད་གཞུང་དང་བོད་ས་གནས་དབར་གྱི་འབྲེལ་བའི་ལོ་རྒྱུས།  བོད་ཞི་བའི་བཅིངས་འགྲོལ།  དམངས་གཙོའི་བཅོས་བསྒྱུར།  སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་འཛུགས་སྐྲུན། བསྒྱུར་བཅོས་སྒོ་དབྱེ་བཅས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རྣམས་ནང་དོན་གཙོ་བོར་བྱས་ནས།  མི་རིགས་ཁག་གི་མང་ཚོགས་ལ་ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཀྱི་སྣ་མང་གཞི་གཅིག་གི་རྣམ་པ་ངོས་འཛིན་གཏིང་ཟབ་བྱེད་རྒྱུའི་ཁྲིད་སྟོན་  བྱས་ནས་ཡང་དག་པའི་མེས་རྒྱལ་གྱི་ལྟ་བ་དང་། མི་རིགས་ཀྱི་ལྟ་བ།  རིག་གནས་ཀྱི་ལྟ་བ།  ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ལྟ་བ།  ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ལྟ་བ་བཅས་འཛུགས་དགོས།

 （གསུམ）སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ལྟེ་བའི་རིན་ཐང་ལྟ་བའི་སློབ་གསོ་སྤེལ་ཏེ།  རྒྱལ་གཅེས་རིང་ལུགས་ཀྱིས་ལྟེ་བ་བྱས་པའི་མི་རིགས་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས་དང་བསྒྱུར་བཅོས་གསར་གཏོད་ཀྱིས་ལྟེ་ བ་བྱས་པའི་དུས་རབས་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས་དར་སྤེལ་དང་ "བོད་སྐྱོད་པ་རྒན་གྲས་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས"དང་"ལམ་གཉིས་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས"དར་སྤེལ་བཏང་ནས། མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་དཔེ་བཟང་གྱི་དཔེ་མཚོན་དང་སྔོན་ཐོན་བྱས་རྗེས་དྲིལ་བསྒྲགས་བྱེད་དགོས།

（བཞི）ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་དང་ཀྲུང་གོའི་ཕུགས་འདུན་གྱི་དྲིལ་བསྒྲགས་སློབ་གསོ་སྤེལ་ཏེ། ཀྲུང་གོའི་ཕུགས་འདུན་ནི་མི་རིགས་ཁག་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་ཡོང་བའི་ཕུགས་འདུན་དང་དར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་འགྲོ་བའི་ཕུགས་འདུན་ཡིན་པར་མི་རིགས་ཁག་གི་ མང་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས་ངོས་འཛིན་ཐུབ་རྒྱུར་ཁྲིད་སྟོན་བྱས་ནས།  རླབས་ཆེན་མེས་རྒྱལ་དང་།    ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས།  ཀྲུང་ཧྭ་ཡི་རིག་གནས།  ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་།  ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་བཅས་ལ་མོས་པ་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས།

（ལྔ）རྩ་ཁྲིམས་དང་།  དེ་བཞིན་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་བཅའ་ཁྲིམས་དང་ཁྲིམས་སྲོལ།  ཏང་གི་མི་རིགས་སྲིད་ཇུས་བཅས་ཀྱི་དྲིལ་བསྒྲགས་སློབ་གསོ་སྤེལ་ཏེ།  སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་ཁྲིམས་བཀུར་དང་།  ཁྲིམས་སྦྱོང་།  ཁྲིམས་སྲུང་།  ཁྲིམས་སྤྱོད་བཅས་བྱེད་པའི་རྣམ་པ་བཟང་པོ་ཞིག་ཆགས་པ་བྱེད་

དགོས།  

（དྲུག）མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་དེ་མིན་གྱི་དྲིལ་བསྒྲགས་  སློབ་གསོ་སྤེལ་དགོས་པ་བཅས་སོ།

 དོན་ཚན་ཉེར་བདུན་པ།  རིག་གནས་དང་།  གསར་འགྱུར་དཔེ་སྐྲུན། རླུང་འཕྲིན་བརྙན་འཕྲིན།  གློག་བརྙན། དྲ་འཕྲིན་སོགས་སྡེ་ཚན་གྱིས་ངེས་པར་དུ་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ ཐོན་གྱི་སྙིང་སྟོབས་དར་སྤེལ་གཏོང་བའི་ཕུལ་བྱུང་རྩོམ་རིག་དང་།  སྒྱུ་རྩལ་བརྩམས་ཆོས།   རླུང་འཕྲིན་བརྙན་འཕྲིན་ལེ་ཚན།  དེ་བཞིན་དཔེ་སྐྲུན་དངོས་རིགས་བཅས་གསར་རྩོམ་བཟོ་འདོན་དང་དྲིལ་བསྒྲགས་ཁྱབ་གདལ་གཏོང་རྒྱུར་སྐུལ་མ་གཏོང་བ་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་དགོས།

 རླུང་འཕྲིན་དང་བརྙན་འཕྲིན་ལས་ཁུངས།  ཚགས་པར་དུས་དེབ་དཔེ་སྐྲུན་ཚན་པ།    དྲ་སྦྲེལ་ཆ་འཕྲིན་ཞབས་ཞུ་མཁོ་འདོན་བྱེད་མཁན་བཅས་ཀྱིས་ངེས་པར་དུ་བོད་ཀྱི་ཞིང་བྲན་ཁྲི་ཚོ་བརྒྱར་བཅིངས་འགྲོལ་ཐོབ་པའི་དྲན་གསོའི་ཉིན་མོ་དང་།  མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དྲིལ་བསྒྲགས་བྱེད་སྒོའི་ཟླ་བ།  དེ་མིན་གྱི་གལ་ཆེའི་དུས་སྟོན་དང་མི་རིགས་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་དུས་ཆེན་སོགས་དང་ཟུང་འབྲེལ་བྱས་ནས་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་སྙིང་སྟོབས་དང་དཔེ་བཟང་གི་བྱས་ རྗེས་རྒྱ་ཁྱབ་ཏུ་དྲིལ་བསྒྲགས་བྱེད་དགོས།

དོན་ཚན་ཉེར་བརྒྱད་པ། སློབ་གསོའི་སྲིད་འཛིན་སྡེ་ཚན་གྱིས་ངེས་པར་དུ་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་སློབ་གསོའི་གྲུབ་འབྲས་སྲ་བརྟན་དང་འཕེལ་རྒྱས་བཏང་སྟེ།  མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་ནང་དོན་དེ་སློབ་ཞུགས་གོང་གི་སློབ་གསོ་དང་།  འགན་བབས་སློབ་གསོ།  འབྲིང་རིམ་སློབ་གསོ།  ལས་རིགས་སློབ་གསོ།  མཐོ་རིམ་སློབ་གསོ་བཅས་ཀྱི་བརྒྱུད་རིམ་ཧྲིལ་པོའི་ནང་འཇུག་རྒྱུ་དང་སློབ་གསོ་དང་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་འཆར་གཞིའི་ནང་འཇུག་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་  ནས་ཏང་གི་མི་རིགས་ཀྱི་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་དང་སྲིད་ཇུས་ཁག་བསླབ་གཞིར་འགོད་པ་དང་།སློབ་ཁང་དུ་འཆད་ཁྲིད་བྱེད་པ།  སེམས་ལ་ཟུག་པ་བཅས་བྱེད་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས།    སློབ་གྲྭས་ངེས་པར་དུ་དགེ་རྒན་དཔུང་ཁག་ལ་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་སློབ་གསོའི་སྦྱོང་  བརྡར་སྤྲོས་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་དགོས་པ་དང་སློབ་མ་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱིས་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་  ཡར་ཐོན་གྱི་ཆེད་དོན་སློབ་གསོ་དང་ལག་ལེན་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་དགོས།  

རིམ་ཁག་ཏང་སློབ（སྲིད་འཛིན་སློབ་གླིང་）དང་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་སློབ་གླིང་སོགས་   ལས་བྱེད་པའི་སློབ་གསོའི་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ངེས་པར་དུ་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་ནང་དོན་དེ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལས་དོན་མི་སྣའི་ཐོག་མའི་ལས་སྒྲུབ་སྦྱོང་བརྡར་དང་ལས་གནས་སྦྱོང་བརྡར་སྐབས་སྦྱོང་དགོས་ངེས་ཀྱི་ནང་དོན་ཞིག་ལ་བརྩི་དགོས།  

 རིགས་འདྲ་མིན་གྱི་སློབ་གསོའི་སྦྱོང་བརྡར་ལས་ཁུངས་དང་།  སློབ་གསོའི་རྟེན་གཞི།    དཔེ་མཛོད་ཁང་།  རྟེན་རྫས་བཤམས་མཛོད་ཁང་། རིག་གནས་ཁང་། ས་ཚིགས། ན་གཞོན་ཕོ་བྲང་། དྲན་གསོ་ཁང་སོགས་ཀྱིས་ངེས་པར་དུ་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་ནང་དོན་དེ་དྲིལ་བསྒྲགས་སློབ་གསོ་བྱེད་ཁོངས་སུ་འཇུག་དགོས།

དོན་ཚན་ཉེར་དགུ་པ། ཡུལ་སྐོར་གཙོ་འགན་སྡེ་ཚན་གྱིས་ངེས་པར་དུ་མི་རིགས་    མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་སློབ་གསོ་དེ་སྡེ་ཚན་དེ་ག་དང་ཡུལ་སྐོར་ལས་རིགས་ལ་སྦྱོང་བརྡར་སྤྲོས་རྒྱུའི་ཁོངས་སུ་བཅུག་སྟེ་ཡང་དག་པའི་ཁྲིད་ཕྱོགས་ཐོག་ནས། ཡུལ་སྐོར་ཁྲོམ་ར་དང་མཛེས་ལྗོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་ཡིག་རིགས་གསལ་བཤད།  དེ་བཞིན་ཡུལ་སྐོར་སྣེ་ཤན་པའི་འགྲེལ་བཤད་ཚད་ལྡན་བཟོས་ནས་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་འཛུགས་གཏོད་ལས་དོན་ཁྲོད་ཡུལ་སྐོར་ལས་རིགས་ཀྱི་དགེ་མཚན་ལྡན་པའི་ནུས་པ་འདོན་སྤེལ་བྱེད་དགོས།

 ཡུལ་སྐོར་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་གྱིས་ངེས་པར་དུ་བརྙན་པར་བརྙན་ཟློས་དང་། དྲིལ་བསྒྲགས་སྒྲོམ་བྱང་།  དྲིལ་བསྒྲགས་ལག་དེབ། བརྡ་ཁྱབ་མཚོན་རྟགས་སོགས་བྱ་ཐབས་སྣ་ཚོགས་སྤྱད་ནས་  མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་ནང་དོན་དེ་ཡུལ་སྐོར་མཛེས་ལྗོངས་དྲིལ་བསྒྲགས་ནང་བཅུག་  ནས་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་འདུ་ཤེས་སྒྲོག་སྤེལ་བྱེད་དགོས།  

 དོན་ཚན་སུམ་ཅུ་པ། ཆོས་ལུགས་ལས་དོན་སྡེ་ཚན་གྱིས་ངེས་པར་དུ་ཆོས་ལུགས་ཚོགས་པ་དང་། ཆོས་ལུགས་སློབ་གླིང་། ཆོས་ལུགས་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་གནས་བཅས་ཀྱིས་ཆོས་ལུགས་ལས་རིགས་མི་སྣར་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་བསམ་བློ་དང་། བཅའ་ཁྲིམས་ཁྲིམས་སྲོལ། མི་རིགས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་སོགས་ཀྱི་དྲིལ་བསྒྲགས་སློབ་གསོ་སྤེལ་བར་མཛུབ་ཁྲིད་བྱས་ནས་རང་རྟོགས་ ངང་རྒྱལ་ཁོངས་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཆོས་ལུགས་ཕྱོགས་གཏོགས་ཀྱིས་སིམ་འཛུལ་དང་གཏོར་བཤིག་གཏོང་བར་བཀག་འགོག་བྱེད་དགོས།

ལེའུ་ལྔ་པ།  འཛུགས་གཏོད་དང་གཟེངས་བསྟོད།

དོན་ཚན་སོ་གཅིག་པ། རིམ་ཁག་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གིས་ངེས་པར་དུ་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་སྒོ་དེ་ལས་ཁུངས་དང་། ཁེ་ལས། སྡེ་ཁུལ། ཤང་གྲོང་རྡལ། གྲོང་ཚོ་གྲོང་ལྷན། སློབ་གྲྭ། དམག་དཔུང་།  ཆོས་ལུགས་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་གནས་སོགས་སུ་སྤེལ་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས་པ་དང་དཔེ་བཟང་གི་ས་གནས（གྲོང་ཁྱེར）དང་། དཔེ་བཟང་གི་རྫོང་（ཆུས）དཔེ་བཟང་གི་ཤང་གྲོང་རྡལ（ཁྲོམ་གཞུང་）དཔེ་བཟང་གི་གྲོང་ཚོ་གྲོང་ལྷན། དཔེ་བཟང་གི་སྡེ་ཁུལ། དཔེ་བཟང་གི་ཚན་པ་བཅས་འཛུགས་གཏོད་དང་།  དཔེ་བཟང་མཉམ་སྡེབ་དང་དཔེ་བཟང་མི་  སྒེར་ལ་གཟེངས་བསྟོད་བྱེད་རྒྱུ་སྒྲིག་འཛུགས་བྱེད་དགོས།  

དོན་ཚན་སོ་གཉིས་པ། མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་གི་ས་གནས  （གྲོང་ཁྱེར）དང་།  དཔེ་བཟང་གི་རྫོང་（ཆུས） དཔེ་བཟང་གི་ཤང་གྲོང་རྡལ（ཁྲོམ་གཞུང་）དཔེ་བཟང་གི་གྲོང་ཚོ་གྲོང་ལྷན།  དཔེ་བཟང་གི་སྡེ་ཁུལ་བཅས་ལ་ངེས་པར་དུ་གཤམ་གསལ་གྱི་གཞི་རྩའི་ཆ་རྐྱེན་འཛོམས་དགོས་པ་སྟེ།

（གཅིག）དར་ཆ་གསལ་སྟོན་གྱིས་ཁ་ཕྲལ་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱས་ཏེ།  མེས་རྒྱལ་གོང་བུ་གཅིག་   གྱུར་དང་།  མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་སྲ་བརྟན།   སྤྱི་ཚོགས་ཞི་མཐུན་བརྟན་ལྷིང་བཅས་ལ་སྲུང་སྐྱོང་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བྱེད་པ།

 （གཉིས）ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་རིགས་སྲིད་ཇུས་དང་།  བཅའ་ཁྲིམས།  ཁྲིམས་སྲོལ་ཕྱོགས་བཅས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་པ།  

（གསུམ）མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་པའི་ལས་ཀའི་རྩ་འཛུགས་ལས་ཁུངས་ཚགས་ཚུད་དང་རྒྱུན་རྣམ་ཅན་གྱི་སྒྲིག་སྲོལ་ལམ་སྲོལ་འཐུས་ཚང་ཡིན་པ།

（བཞི）འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་བསམ་གཞི་གསར་པ་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་བྱས་ནས་གྲོང་གསེབ་དར་རྒྱས་ཀྱི་འཐབ་ཇུས་དང་།  མཐའ་དར་དམངས་ཕྱུག་གི་བྱ་སྤྱོད། དེ་བཞིན་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་མཉམ་འདྲེས་ཐོག་འཕེལ་རྒྱས་སོགས་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་བྱ་ཐབས་ལག་བསྟར་ཧུར་ཐག་བྱས་ནས་ཁུལ་ཁོངས་དེ་གའི་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུར་སྐུལ་  འདེད་བཏང་སྟེ་མི་རིགས་ཁག་ཁག་གི་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཡོང་འབབ་རྒྱུན་མཐུད་འཕར་སྣོན་མགྱོགས་པོ་ཡོང་བ་དང་མི་དམངས་ཀྱི་འཚོ་བ་ཟམ་མི་ཆད་པར་ལེགས་སུ་གཏོང་བ།

（ལྔ）གཞི་རྩའི་སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུའི་མ་ལག་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་སྟེ།  གཞི་རྩའི་སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུ་འདྲ་མཉམ་ཅན་དང་ཁྱབ་མཉམ་རང་བཞིན་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ།

（དྲུག）སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྐྱོང་བྱེད་ཐབས་གསར་གཏོད་བྱས་ཏེ།  ཕན་ཚུན་གསབ་འཇུག་རྣམ་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གྲུབ་ཆ་དང་སྡེ་ཁུལ་གྱི་ཁོར་ཡུག་འཛུགས་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ།

 （བདུན）མི་རིགས་དང་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་འགལ་ཟླ་དང་རྩོད་གཞི་དུས་ཐོག་ཏུ་འདུམ་སེལ་དང་ཐག་གཅོད་ཡག་པོ་བྱས་ཏེ།  མི་རིགས་ལས་དོན་ཕྱོགས་ཡོངས་ ནས་ཁྲིམས་བཞིན་བཅོས་སྐྱོང་བྱེད་པའི་ནུས་པ་ཆེ་རུ་དང་ཆུ་ཚད་མཐོ་རུ་གཏོང་བ།

（བརྒྱད）རི་སྔོ་ཆུ་དྭངས་གསེར་དངུལ་རི་ལས་ལྷག་པའི་འདུ་ཤེས་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་པ་དང་།  སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་བདེ་འཇགས་སྲུང་བཅད་བརྟན་དུ་གཏོང་བ།

（དགུ）མི་རིགས་ས་ཁུལ་གྱི་དཔལ་འབྱོར་སྤྱི་ཚོགས་གོང་འཕེལ་དང་རིག་གནས་དར་སྤེལ་གཏོང་རྒྱུའི་དོན་དངོས་ལ་གཞི་ཚུགས་ཏེ།  མི་རིགས་ཁག་གིས་མཉམ་སྤྱོད་བྱེད་པའི་ཀྲུང་ཧྭ་རིག་ གནས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་མངོན་གསལ་ཆེ་བའི་རིག་གནས་ཀྱི་མཚོན་རྟགས་དང་ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཀྱི་   མཐོང་ཚོར་གྱི་གཟུགས་བརྙན་གཏོད་པ་དང་མངོན་ཆེར་འཛིན་པ།

（བཅུ）མི་རིགས་ཀྱི་ཕུལ་བྱུང་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་སྔོག་འདོན་དང་།  མྱུར་སྐྱོབ། སྲུང་   སྐྱོབ། དེ་བཞིན་རྒྱུན་འཛིན་བཅས་བྱེད་པ།  

（བཅུ་གཅིག）མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་པའི་ལས་དོན་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་ཁྲོད་དེ་མིན་གྱི་ལེགས་སྐྱེས་འབུལ་བ་བཅས་སོ།

དོན་ཚན་སོ་གསུམ་པ། མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་ཚན་པར་ངེས་པར་དུ་གཤམ་གསལ་གྱི་གཞི་རྩའི་ཆ་རྐྱེན་འཛོམས་དགོས་པ་སྟེ།

（གཅིག）དར་ཆ་གསལ་སྟོན་གྱིས་ཁ་ཕྲལ་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱས་ཏེ།  མེས་རྒྱལ་གོང་བུ་གཅིག་གྱུར་ལ་སྲུང་སྐྱོང་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བྱེད་པ་དང་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་རྨང་གཞི་སྲ་བརྟན་དང་རྣམ་པ་ལེགས་སུ་གཏོང་བ།

  （གཉིས）ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་རིགས་སྲིད་ཇུས་དང་།  བཅའ་ཁྲིམས།  ཁྲིམས་སྲོལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་པ།  

 （གསུམ）མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་པའི་ལས་  ཀའི་ལམ་སྲོལ་ཚགས་ཚུད་དུ་གཏོང་བ།

  （བཞི）ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཀྱི་གཅིག་མཐུན་འདུས་གྲུབ་ཀྱི་སློབ་གསོ་དང་ལག་ལེན་གྱི་བྱ་སྤྱོད་ལ་ཕན་འབྲས་ཐོན་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ།  

（ལྔ）མི་རིགས་ཁག་གི་ཕུལ་བྱུང་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྲོལ་གོམས་གཤིས་བཟང་པོར་བརྩི་འཇོག་དང་མི་རིགས་ཁག་གི་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཆོས་དད་རང་མོས་ལ་བརྩི་འཇོག་བྱས་ཏེ།   མི་རིགས་ཁག་གི་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲིམས་མཐུན་ཁེ་དབང་ལ་འགན་སྲུང་བྱེད་པ།

（དྲུག）སྲིད་ཇུས་བཟོ་བའམ་ཡང་ན་འབྲེལ་ཡོད་ལས་དོན་སྤེལ་སྐབས་མི་རིགས་མཐུན་  སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་མཐུན་རྐྱེན་ལ་བསམ་གཞིགས་གང་ལེགས་བྱས་ཏེ།  ཚན་པ་དེ་གའི་མི་རིགས་   མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ།  

（བདུན）མི་རིགས་དང་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་འགལ་ཟླ་དང་རྩོད་གཞི་དུས་ཐོག་ཏུ་འདུམ་སེལ་དང་ཐག་གཅོད་ཡག་པོ་བྱེད་པ།

（བརྒྱད）མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་པའི་ལས་དོན་ཁྲོད་དེ་མིན་གྱི་ལེགས་སྐྱེས་འབུལ་བ་བཅས་སོ།  

དོན་ཚན་སོ་བཞི་པ། མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་མཉམ་སྡེབ་དང་ དཔེ་བཟང་མི་སྒེར་གྱིས་ངེས་པར་དུ་མེས་རྒྱལ་ལ་དགའ་ཞེན་དང་།  ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་གི་འགོ་ཁྲིད་ལ་བརྩི་བཀུར།  ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་ལ་བརྩི་བཀུར་བཅས་བྱས་ནས་ཏང་གི་མི་རིགས་སྲིད་ཇུས་ལག་བསྟར་ནན་ཏན་བྱེད་པ་དང་།  རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བཅའ་ཁྲིམས་དང་ཁྲིམས་སྲོལ་ལ་བརྩི་སྲུང་ཞུ་མཁན་གྱི་མིག་དཔེ་བྱེད་པ།  ལས་གནས་ལ་གཞི་ཚུགས་པ་དང་ལེགས་སྐྱེས་འབུལ་ཕོད་པའི་ཁར། གཤམ་གསལ་གྱི་ཆ་རྐྱེན་གྲས་ཤིག་འཛོམས་དགོས་པ་སྟེ།  （གཅིག）ཁ་ཕྲལ་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱེད་རྒྱུ་དང་།  མེས་རྒྱལ་གོང་བུ་གཅིག་གྱུར་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་རྒྱུ།  མཐའ་སྲུང་སྲ་བརྟན་ཡོང་རྒྱུ།  དེ་བཞིན་དམག་དམངས་དང་ཉེན་རྟོག་པ། མི་དམངས་དབར་གྱི་ མཐུན་སྒྲིལ་ཟབ་ཏུ་གཏོང་རྒྱུ་བཅས་ཀྱི་ཐད་ལེགས་སྐྱེས་མངོན་གསལ་དོད་པོ་འབུལ་བ།   

（གཉིས）མི་རིགས་ཁག་ཕན་ཚུན་འགྲོ་འོང་དང་།  སྤེལ་རེས།  མཉམ་འདྲེས་བཅས་བྱེད་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་དང་།  ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཀྱི་གཅིག་མཐུནའདུས་གྲུབ་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ཟབ་ཏུ་གཏོང་ རྒྱུའི་ཐད་ལེགས་སྐྱེས་མངོན་གསལ་དོད་པོ་འབུལ་བ།

（གསུམ）དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་གོང་འཕེལ་འགྲོ་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་འཕེལ་རིམ་ཁྲོད་ལེགས་སྐྱེས་མངོན་གསལ་དོད་པོ་འབུལ་བ།  

（བཞི）མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ལ་སྐུལ་འདེད་དང་།  སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་ལྷིང་ལ་སྲུང་སྐྱོང་།   དེ་བཞིན་འདྲ་མཉམ་དང་།  མཐུན་སྒྲིལ།  རོགས་རེས།  ཞི་མཐུན་བཅས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་མི་རིགས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་སྲ་བརྟན་དང་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུའི་ཐད་ལེགས་སྐྱེས་མངོན་གསལ་དོད་པོ་འབུལ་བ།

（ལྔ）མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་སློབ་གསོ་དང་འཛུགས་གཏོད་ལས་དོན་སྤེལ་སྐབས། མི་རིགས་ཁག་གི་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲིམས་མཐུན་ཁེ་དབང་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་རྒྱུའི་ཐད་ལེགས་   སྐྱེས་མངོན་གསལ་དོད་པོ་འབུལ་བ།

 （དྲུག）ཁ་གཏད་བོད་སྐྱོར་ལས་དོན་ཁྲོད་དཔལ་འབྱོར་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་དང་སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་ལྷིང་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ།  མང་ཚོགས་ལ་བྱ་བ་དངོས་དང་བྱ་བ་བཟང་པོ་བསྒྲུབ་རྒྱུའི་ཐད་ལེགས་སྐྱེས་མངོན་གསལ་དོད་པོ་འབུལ་བ།  

（བདུན）དུས་ཡུན་རིང་པོའི་ནང་མི་རིགས་ཀྱི་ལས་དོན་བསྒྲུབས་ཏེ།  མི་རིགས་མཐུན་  སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་བྱ་གཞག་ཐད་ལེགས་སྐྱེས་མངོན་གསལ་དོད་པོ་འབུལ་བ།   

(བརྒྱད) བདེ་འཇགས་ཐོན་སྐྱེད་དང་།  གནོད་འགོག་གེགས་སེལ།  རྒུད་སྐྱོབ།  འཕྲལ་  བསྟུན་རོགས་སྐྱོབ་སོགས་འཕྲལ་བསྟུན་དོ་དམ་གྱི་ལས་དོན་ལ་སྐུལ་སྤེལ་བཏང་སྟེ།  མི་དམངས་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཚེ་སྲོག་དང་རྒྱུ་ནོར་གྱི་བདེ་འཇགས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་རྒྱུའི་ཐད་ལེགས་སྐྱེས་མངོན་   གསལ་དོད་པོ་འབུལ་བ།

（དགུ）མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་འཛུགས་གཏོད་ཀྱི་ལས་དོན་ཁྲོད་  དམིགས་བསལ་གྱི་ལེགས་སྐྱེས་གཞན་དག་འབུལ་བ་བཅས་སོ།

དོན་ཚན་སོ་ལྔ་པ།  རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་ཁུལ་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་པའི་གཟེངས་བསྟོད་དེ་སྤྱིར་བཏང་བྱས་ན་ལོ་གསུམ་ཐོགས་ཐེངས་རེ་  བྱེད་རྒྱུ།  

ལེའུ་དྲུག་པ།  རྩ་འཛུགས་ཀྱི་འགན་སྲུང་།

 དོན་ཚན་སོ་དྲུག་པ།  རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱིས་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་ཁུལ་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་པའི་ལས་དོན་གྱི་འགོ་ཁྲིད་ཚོགས་ཆུང་བཙུགས་ཏེ་ལྗོངས་ཏང་ཨུད་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་འོག་གཅིག་གྱུར་འཆར་འགོད་ཀྱིས་འཛུགས་གཏོད་ལས་དོན་ལ་སྐུལ་སྤེལ་གཏོང་བ་དང་།  ལས་ཀའི་ལམ་སྲོལ་འཛུགས་པ།  འགན་བགོས་ཁ་གསལ་བཟོ་བ།  སྲིད་ཇུས་ཀྱི་བྱེད་ཐབས་བཟོ་བ་བཅས་བྱས་ཏེ་གཙོ་ཆེའི་གནད་དོན་རིགས་མཐུན་སྦྱོར་ངང་ཐག་གཅོད་བྱེད་དགོས།

དོན་ཚན་སོ་བདུན་པ།   རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱིས་ངེས་པར་དུ་མི་རིགས་ལས་དོན་སྒྲུབ་ཤེས་མིན་དང་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་བྱེད་ཤེས་མིན་དེ་འགོ་ཁྲིད་ལས་བྱེད་པར་ཞིབ་དཔྱད་བྱེད་པའི་གལ་ཆེའི་ནང་དོན་ལ་བརྩིས་ཏེ། ཏང་གི་མི་རིགས་རིག་གཞུང་སྲིད་ཇུས་དང་མི་རིགས་ལས་དོན་ཤེས་  རྟོགས་ཐུབ་མཁན།  མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་བྱེད་མཁན་གྱི་ལས་བྱེད་པ་གསོ་སྐྱོང་དང་འདེམས་སྤྱོད་བྱེད་རྒྱུ་མ་ཟད། ལས་བྱེད་ཤེས་ལྡན་པ་གསོ་སྐྱོང་དང་། གནས་སྦྱར་སྦྱོང་བརྡར།  སྤེལ་རེས་འགན་བསྐོ་བཅས་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་དགོས།

 དོན་ཚན་སོ་བརྒྱད་པ། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱིས་ངེས་པར་དུ་འགོ་ཁྲིད་ལས་བྱེད་པས་མི་   རིགས་ཁག་དང་ལས་རིགས་ཀྱི་འཐུས་ཚབ་མི་སྣ་དང་འབྲེལ་གཏུག་བྱེད་པའི་ལས་ཀའི་ལམ་སྲོལ་ འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་རྒྱུ་དང་། ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་བྱས་ནས་མི་རིགས་དང་ལས་རིགས་ཁག་གི་འཐུས་ཚབ་མི་སྣར་མཐུན་སྒྲིལ་བྱེད་རྒྱུ་དང་།  སློབ་གསོ་གཏོང་རྒྱུ།  ཞབས་ཞུ་བསྒྲུབ་རྒྱུ།  ཁྲིད་ སྟོན་བྱེད་རྒྱུ་བཅས་ཀྱི་ལས་དོན་ཡག་པོ་བསྒྲུབས་ཏེ།  མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་པའི་ཁྲོད་མི་རིགས་ཁག་དང་ལས་རིགས་ཀྱི་འཐུས་ཚབ་མི་སྣའི་དགེ་མཚན་ལྡན་པའི་ནུས་པ་འདོན་སྤེལ་གང་ལེགས་ཐུབ་པ་བྱེད་དགོས།

དོན་ཚན་སོ་དགུ་པ། རིམ་ཁག་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གིས་ངེས་པར་དུ་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་ཁུལ་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་རྒྱུ་དེ་འགོ་ཁྲིད་ཚན་ཁག་གི་ལས་རྗེས་དཔྱད་ཞིབ་ཀྱི་ནང་དོན་ལ་བརྩིས་ཏེ།  ལས་རྗེས་དཔྱད་ཞིབ་ཀྱི་མ་ལག་ནང་བཅུག་ནས་འགོ་ཁྲིད་འགན་འཁྲིའི་ལམ་ལུགས་དང་ལོ་འཁོར་དམིགས་ཚད་དཔྱད་ཞིབ་ལམ་ལུགས་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས།

གོང་རིམ་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གིས་ངེས་པར་དུ་གཤམ་འོག་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གི་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་ཁུལ་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་པའི་ལས་དོན་ལ་ལས་ཕྱོད་ཚོད་སྐོར་བྱེད་དགོས།

 དོན་ཚན་བཞི་བཅུ་པ། རྫོང་རིམ་པ་ཡན་གྱི་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གིས་ངེས་པར་དུ་ མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་ཁུལ་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་པའི་འགྲོ་གྲོན་དེ་རིམ་པ་ དེ་གའི་ནོར་སྲིད་ཀྱི་སྔོན་རྩིས་ནང་འཇུག་དགོས།

དཔེ་བཟང་འཛུགས་གཏོད་བྱ་ཡུལ་ལ་རིམ་ཁག་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་དང་དེའི་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཚན་གྱིས་ངེས་པར་དུ་སྲིད་ཇུས་དང་།  རྣམ་གྲངས། མ་དངུལ་སོགས་ཀྱི་ཐད་སྔོན་ཚུད་ནས་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་དགོས།

དོན་ཚན་ཞེ་གཅིག་པ། མི་རིགས་ལས་དོན་སྡེ་ཚན་དང་དེ་བཞིན་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཚན་  གྱིས་ངེས་པར་དུ་མི་རིགས་ལས་དོན་ཐད་ཀྱི་གློ་བུར་དུ་ཐོན་པའི་གལ་ཆེའི་དོན་རྐྱེན་གྱི་ཉེན་ཟོན་  སྔོན་བརྡ་དང་།  འཕྲལ་བསྟུན་ཐག་གཅོད་བྱེད་པའི་ལམ་སྲོལ།  སྔོན་ཇུས་བཅས་འཐུས་སྒོ་ཚང་པོ་བཟོ་བ་དང་ཚགས་ཚུད་དུ་བཏང་སྟེ།  མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་བཟོ་བའི་འགལ་ཟླ་དང་རྩོད་རྙོག་རིགས་སྔོན་འགོག་དང་འདུམ་འགྲིག་བྱེད་དགོས།

རིམ་ཁག་སྲིད་འཛིན་ལས་ཁུངས་དང་ཁྲིམས་འཛིན་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ངེས་པར་དུ་སྤྱི་པའི་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཞབས་ཞུའི་མ་ལག་འཛུགས་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་སྟེ།  མི་དམངས་འདུམ་འགྲིག་དང་།  སྲིད་འཛིན་འདུམ་འགྲིག ཁྲིམས་འཛིན་འདུམ་འགྲིག་བཅས་ཀྱི་མཉམ་འགུལ་ལས་ཀའི་མ་ལག་དང་ཁྲིམས་འཛིན་རོགས་སྐྱོབ་མ་ལག་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་ནས་མི་རིགས་ཁག་གི་མི་དམངས་ཀྱིས་ཁྲིམས་མཐུན་ངང་ཁེ་ཕན་རེ་འདོད་ཞུ་བའི་ཐབས་ལམ་ཤར་གཏོང་ཐུབ་པ་བྱེད་དགོས།

དོན་ཚན་ཞེ་གཉིས་པ། རིམ་ཁག་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གིས་ངེས་པར་དུ་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་འབྲེལ་ཡོད་བཅའ་ཁྲིམས་དང་ཁྲིམས་སྲོལ་ལ་ཁྲིམས་སྒྱུར་ཞིབ་བཤེར་བྱེད་རྒྱུ་མ་ཟད།  རིམ་མཚུངས་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གི་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་ཁུལ་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་པའི་ལས་དོན་སྙན་ཞུ་ཉན་ནས་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་ཁུལ་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་པའི་ལས་དོན་ལ་ལྟ་སྐུལ་བྱེད་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་དགོས།

དོན་ཚན་ཞེ་གསུམ་པ། རྩ་འཛུགས་གང་ཞིག་དང་མི་སུ་ཞིག་ཡིན་རུང་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་ཁུལ་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་པའི་ལས་དོན་ཐད་རྒྱལ་ཁབ་ལས་ཁུངས་ལ་བསམ་འཆར་དང་གྲོས་འགོ་འདོན་པའི་དབང་ཆ་ཡོད་པ་དང་།  མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་ འཛུགས་གཏོད་བྱེད་པའི་ལས་དོན་ཁྲོད་རྒྱལ་ཁབ་ལས་ཁུངས་དང་དེའི་ལས་བྱར་ཁྲིམས་འགལ་  དང་འགན་ནུས་ཤོར་བའི་བྱེད་སྤྱོད་ཡོད་རིགས་ཞུ་འབུལ་དང་།  ཞུ་སྦྱོར།  ཐེར་འདོན་བཅས་བྱེད་པའི་དབང་ཆ་ཡོད་ལ།  མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་ལ་འགོག་རྐྱེན་བཟོ་བ་དང་གཏོར་བཤིག་ གཏོང་བའི་ཁྲིམས་འགལ་གྱི་བྱེད་སྤྱོད་རིགས་བཀག་སྡོམ་དང་ཐེར་འདོན་བྱེད་པའི་དབང་ཆའང་ཡོད།

ལེའུ་བདུན་པ།  བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་འགན་འཁྲི།

དོན་ཚན་ཞེ་བཞི་པ། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལས་དོན་མི་སྣས་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་  དཔེ་བཟང་ཁུལ་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་པའི་ཁྲོད་འགན་དབང་གང་བྱུང་དུ་སྤྱོད་པ་དང་།  འགན་  འཁྲི་སྣང་མེད་དུ་འཇོག་པ།  ཉེར་ཕྱོགས་གཡོ་ཟོལ་བྱེད་པ་བཅས་ཀྱི་རིགས་ལ་ཁྲིམས་ལྟར་ཆད་པ་ གཅོད་རྒྱུ་དང་།  ཉེས་གསོག་གི་ཚད་ལ་སླེབས་ཚེ་ཁྲིམས་ལྟར་ཉེས་དོན་འགན་འཁྲི་བདའ་འདེད་ གཏོང་རྒྱུ།

དོན་ཚན་ཞེ་ལྔ་པ། རྒྱལ་ཁབ་ལས་ཁུངས་དང་།  སྤྱི་ཚོགས་ཚོགས་པ།  ཁེ་ལས་བྱ་གཞག་ཚན་པ། དེ་བཞིན་སྤྱི་ཚོགས་རྩ་འཛུགས་གཞན་དག་བཅས་ལ་གཤམ་གསལ་གྱི་བྱ་་སྤྱོད་གྲས་ཤིག་  ཡོད་ཚེ།  དེའི་གོང་རིམ་གཙོ་འགན་སྡེ་ཚན་ནམ་ཡང་ན་ལྟ་ཞིབ་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་དུས་བཅད་ནང་ ལེགས་བཅོས་བྱེད་དུ་འཇུག་རྒྱུ་དང་།  དུས་ཚོད་ཡོལ་ཡང་ལེགས་བཅོས་མ་བྱས་ཚེ་བརྡ་ཁྱབ་བཏང་ནས་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་རྒྱུ་དང་ཆབས་ཅིག་འགན་འཁུར་བ་གཙོ་བོ་དང་།  ཐད་ཀའི་འགན་འཁུར་བ།  འབྲེལ་ཡོད་མི་སྣ་བཅས་ཀྱི་བབ་མཚུངས་ཀྱི་འགན་འཁྲི་བདའ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ་སྟེ།

 (གཅིག)མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་གྱི་དཔེ་བཟང་ཁུལ་འཛུགས་གཏོད་བྱེད་པའི་ལས་ དོན་གཏན་འབེབས་བཞིན་མ་སྤེལ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་ཤུགས་རྐྱེན་ངན་པ་བཟོས་པའི་རིགས།   

  (གཉིས) མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ངན་པ་བཟོ་བའི་འགལ་ཟླ་དང་རྩོད་རྙོག་དུས་ཐོག་ཏུ་ཐག་གཅོད་དང་འདུམ་སེལ་མ་བྱས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མཇུག་འབྲས་ཚབས་ཆེན་བཟོས་པའི་རིགས།  

(གསུམ) སྲོལ་ཡིག་འདིའི་ནང་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་འགན་འཁྲི་གཞན་དག་ལག་བསྟར་མ་བྱས་པའི་རིགས་བཅས་སོ།

 དོན་ཚན་ཞེ་དྲུག་པ། རྩ་འཛུགས་གང་ཞིག་དང་མི་སུ་ཞིག་ལ་གཤམ་གསལ་གྱི་བྱ་སྤྱོད་  གྲས་ཤིག་ཡོད་ཚེ།  དེ་གནས་སའི་ཚན་པ་དང་།  འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཚན་གྱིས་སྐྱོན་བརྗོད་དང་སློབ་གསོ་གཏོང་བ་དང་ལེགས་བཅོས་བྱེད་དུ་འཇུག་རྒྱུ།  བདེ་འཇགས་དོ་དམ་དང་འགལ་བའི་བྱ་སྤྱོད་ཡོད་ཚེ།  སྤྱི་བདེ་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ཁྲིམས་ལྟར་བདེ་འཇགས་དོ་དམ་གྱི་ཉེས་ཆད་གཅོད་རྒྱུ།  ཉེས་གསོག་གི་ཚད་ལ་སླེབས་ཚེ་ཁྲིམས་ལྟར་ཉེས་དོན་གྱི་འགན་འཁྲི་བདའ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ་སྟེ།

 (གཅིག) མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་ལ་གནོད་པའི་གཏམ་གླེང་སྤེལ་རིགས་བྱེད་པ།

 (གཉིས) མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་ལ་གནོད་པའི་ཆ་འཕྲིན་བཟོ་སྤེལ་བྱེད་པའི་རིགས།

 (གསུམ) མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ལ་གཏོར་བཤིག་གཏོང་བ་དང་།  མི་རིགས་ཁ་ཕྲལ་གཏོང་བའི་ངལ་སྐུལ་བྱེད་པ།  སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་ལྷིང་ལ་གནོད་སྐྱོན་བཟོ་བ་བཅས་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་རིགས།

 (བཞི) ཁ་ཕྲལ་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱེད་པའི་འཐབ་རྩོད་ཁྲོད་ལངས་ཕྱོགས་བརྟན་པོ་མེད་པ་དང་རྣམ་འགྱུར་གསལ་པོ་མེད་པ།  རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདེ་འཇགས་དང་མེས་རྒྱལ་གྱི་གོང་བུ་གཅིག་གྱུར་ལ་གནོད་འཚེ་གཏོང་བའི་བྱེད་སྤྱོད་ཡོད་པ་བཅས་སོ།

  དོན་ཚན་ཞེ་བདུན་པ། སྲོལ་ཡིག་འདིའི་གཏན་འབེབས་ལས་འགལ་བའི་བྱེད་སྤྱོད་ རིགས་ལ་བཅའ་ཁྲིམས་དང་ཁྲིམས་སྲོལ་གཞན་དག་ནང་ཉེས་ཆད་གཅོད་རྒྱུའི་གཏན་འབེབས་ཡོད་ཚེ་གཏན་འབེབས་དེ་བཞིན་ལག་བསྟར་བྱེད་རྒྱུ།

ལེའུ་བརྒྱད་པ། ཞར་བྱུང་།

 དོན་ཚན་ཞེ་བརྒྱད་པ། སྲོལ་ཡིག་འདི་2020ལོའི་སྤྱི་ཟླ་5པའི་ཚེས་1ཉིན་ནས་བཟུང་ལག་བསྟར་བྱེད་རྒྱུ།